ЁЯФР Cyber Security: рд╕ाрдЗрдмрд░ рдХ्рд░ाрдЗрдо, рдордЬрдмूрдд рдкाрд╕рд╡рд░्рдб рдФрд░ рдПंрдЯीрд╡ाрдпрд░рд╕ рдХी рдЬाрдирдХाрд░ी

 ЁЯФР Cyber Security: рд╕ाрдЗрдмрд░ рдХ्рд░ाрдЗрдо, рдордЬрдмूрдд рдкाрд╕рд╡рд░्рдб рдФрд░ рдПंрдЯीрд╡ाрдпрд░рд╕ рдХी рдЬाрдирдХाрд░ी
Cyber Security Iamge

рдЖрдЬ рдХे рд╕рдордп рдоें рд╣рдоाрд░ी рдЬ़िंрджрдЧी рдХा рдЗंрдЯрд░рдиेрдЯ рдФрд░ рдбिрдЬिрдЯрд▓ рдбिрд╡ाрдЗрд╕ेрдЬ рдмрд╣ुрдд рдмрдб़ा рд╣िрд╕्рд╕ा рдмрди рдЪूрдХा рд╣ै, рдпाрдиि рдЖрдЬ рдХрд▓ рд╣рдоाрд░ी рдЬिंрджрдЧी рдЗंрдЯрд░рдиेрдЯ рдФрд░ рдбिрдЬिрдЯрд▓ рдбिрд╡ाрдЗрд╕ेрдЬ़ рдкрд░ рдиिрд░्рднрд░ рд╣ो рдЪुрдХी рд╣ै। рдЪाрд╣े рдмैंрдХिंрдЧ рд╣ो, рд╢ॉрдкिंрдЧ рд╣ो, рдкрдв़ाрдИ рдпा рдмिрдЬрдиेрд╕—рд╣рд░ рдХाрдо рдЕрдм рдСрдирд▓ाрдЗрди рд╣ो рдЧрдпा рд╣ै। рд▓ेрдХिрди рдЬैрд╕े-рдЬैрд╕े рдЗंрдЯрд░рдиेрдЯ рдХा рдЗрд╕्рддेрдоाрд▓ рдмрдв़ा рд╣ै, рд╕ाрдЗрдмрд░ рдЕрдкрд░ाрдз (Cyber Crime) рдХा рдЦрддрд░ा рднी рдмрдв़ा рд╣ै।

Cyber Security рдпाрдиी "рд╕ाрдЗрдмрд░ рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा" рд╡рд╣ рддрд░ीрдХा рд╣ै рдЬिрд╕рд╕े рд╣рдо рдЗрди рдЦрддрд░ों рд╕े рдЦुрдж рдХो рдФрд░ рдЕрдкрдиे рдбेрдЯा рдХो рд╕ुрд░рдХ्рд╖िрдд рднी рд░рдЦ рд╕рдХрддे рд╣ैं।

рдЗрд╕ рд▓ेрдЦ рдоें рд╣рдо рдЗрди рддीрди рдЕрд╣рдо рдЯॉрдкिрдХ рдХрд╡рд░ рдХрд░ेंрдЧे:

  1. рд╕ाрдЗрдмрд░ рдХ्рд░ाрдЗрдо рдХ्рдпा рд╣ै рдФрд░ рдЗрд╕рд╕े рдХैрд╕े рдмрдЪा рдЬाрдП?
  2. рдордЬрдмूрдд рдкाрд╕рд╡рд░्рдб рдХैрд╕े рдмрдиाрдПं?
  3. рдПंрдЯीрд╡ाрдпрд░рд╕ рдХ्рдпा рд╣ोрддा рд╣ै рдФрд░ рдпрд╣ рдХैрд╕े рдХाрдо рдХрд░рддा рд╣ै?

      рд╕ाрдЗрдмрд░ рдХ्рд░ाрдЗрдо рдХ्рдпा рд╣ै? | Cyber Crime in Hindi
Cyber Crime Image

рд╕ाрдЗрдмрд░ рдХ्рд░ाрдЗрдо рд╡рд╣ рдЕрдкрд░ाрдз рд╣ै рдЬो рдХंрдк्рдпूрдЯрд░, рдЗंрдЯрд░рдиेрдЯ, рдоोрдмाрдЗрд▓ рдпा рдХिрд╕ी рднी рдбिрдЬिрдЯрд▓ рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдЗрд╕рдоें рд╣ैрдХрд░ рдпा рд╕ाрдЗрдмрд░ рдЕрдкрд░ाрдзी рд╡्рдпрдХ्рддि рдХी рдЬाрдирдХाрд░ी рдЪुрд░ा рд╕рдХрддे рд╣ैं, рдСрдирд▓ाрдЗрди рдардЧी рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं, рдпा рдХिрд╕ी рд╕िрд╕्рдЯрдо рдХो рдиुрдХрд╕ाрди рдкрд╣ुंрдЪा рд╕рдХрддे рд╣ैं।

ЁЯФН рд╕ाрдЗрдмрд░ рдХ्рд░ाрдЗрдо рдХे рдоुрдЦ्рдп рдк्рд░рдХाрд░:

  1. Phishing (рдлिрд╢िंрдЧ): рдирдХрд▓ी рдИрдоेрд▓ рдпा рд╡ेрдмрд╕ाрдЗрдЯ рдмрдиाрдХрд░ рдЖрдкрдХी рдмैंрдХिंрдЧ рдбिрдЯेрд▓्рд╕ рдЪुрд░ाрдиा।
  2. Hacking (рд╣ैрдХिंрдЧ): рдмिрдиा рдЕрдиुрдорддि рдХिрд╕ी рдХे рд╕िрд╕्рдЯрдо рдоें рдШुрд╕рдкैрда рдХрд░рдиा।
  3. Identity Theft (рдкрд╣рдЪाрди рдХी рдЪोрд░ी): рдЖрдкрдХी рдкрд╣рдЪाрди рдХा рдЧрд▓рдд рдЗрд╕्рддेрдоाрд▓।
  4. Cyber Bullying: рд╕ोрд╢рд▓ рдоीрдбिрдпा рдкрд░ рдоाрдирд╕िрдХ рдЙрдд्рдкीрдб़рди рдХрд░рдиा।
  5. Online Fraud (рдСрдирд▓ाрдЗрди рдзोрдЦाрдзрдб़ी): рдирдХрд▓ी рд╡ेрдмрд╕ाрдЗрдЯ рдпा рд╕्рдХीрдо рдХे рдЬ़рд░िрдП рдардЧी рдХрд░рдиा।
  6. Ransomware Attack: рд╕िрд╕्рдЯрдо рдХो рд▓ॉрдХ рдХрд░рдХे рдлिрд░ौрддी рдоांрдЧрдиा।

ЁЯЫб️ рд╕ाрдЗрдмрд░ рдХ्рд░ाрдЗрдо рд╕े рдмрдЪाрд╡ рдХे рдЙрдкाрдп:

  • рдХрднी рднी рдЕрдЬ्рдЮाрдд рд▓िंрдХ рдпा рдИрдоेрд▓ рдкрд░ рдХ्рд▓िрдХ рди рдХрд░ें।
  • рдоोрдмाрдЗрд▓ рдФрд░ рдХंрдк्рдпूрдЯрд░ рдоें рдлाрдпрд░рд╡ॉрд▓ рдФрд░ рдПंрдЯीрд╡ाрдпрд░рд╕ рдЬ़рд░ूрд░ рд░рдЦें।
  • рдЕрдкрдиे рд╕ोрд╢рд▓ рдоीрдбिрдпा рдЕрдХाрдЙंрдЯ्рд╕ рдХो рдк्рд░ाрдЗрд╡ेрдЯ рд░рдЦें।
  • рдкрдм्рд▓िрдХ Wi-Fi рд╕े рдмैंрдХिंрдЧ рдЯ्рд░ांрдЬैрдХ्рд╢рди рди рдХрд░ें।
  • рджो-рд╕्рддрд░ीрдп рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा (2FA) рдЪाрд▓ू рд░рдЦें।
  • рд╕ंрджिрдЧ्рдз рдПрдк्рд╕ рдХो рдбाрдЙрдирд▓ोрдб рдХрд░рдиे рд╕े рдмрдЪें।

2.       рдордЬрдмूрдд рдкाрд╕рд╡рд░्рдб рдХैрд╕े рдмрдиाрдПं? | Strong Password Tips in Hindi
Password Image

рдХрдИ рдмाрд░ рд╣ैрдХрд░ рд╕िрд░्рдл рдЗрд╕рд▓िрдП рдЖрдкрдХे рдЕрдХाрдЙंрдЯ рдоें рдШुрд╕ рдЬाрддे рд╣ैं рдХ्рдпोंрдХि рдЖрдкрдиे рдХрдордЬोрд░ рдкाрд╕рд╡рд░्рдб рд░рдЦा рд╣ोрддा рд╣ै। рдЗрд╕рд▓िрдП рдкाрд╕рд╡рд░्рдб рдмрдиाрддे рд╕рдордп рд╡िрд╢ेрд╖ рд╕ाрд╡рдзाрдиी рдмрд░рддрдиी рдЪाрд╣िрдП।

✔️ рдордЬрдмूрдд рдкाрд╕рд╡рд░्рдб рдХी рд╡िрд╢ेрд╖рддाрдПं:

  • рдХрдо рд╕े рдХрдо 12 рдЕрдХ्рд╖рд░ рдХा рд╣ो।
  • рдмрдб़े рдФрд░ рдЫोрдЯे рдЕрдХ्рд╖рд░ों рдХा рдоिрд╢्рд░рдг рд╣ो (A-Z, a-z)
  • рд╕ंрдЦ्рдпाрдПं (0-9) рдФрд░ рд╡िрд╢ेрд╖ рдЪिрди्рд╣ (!@#%) рдЬрд░ूрд░ рд╣ों।
  • рдХिрд╕ी рд╡्рдпрдХ्рддि рдХा рдиाрдо, рдЬрди्рдорддिрдеि, рдоोрдмाрдЗрд▓ рдиंрдмрд░ рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рди рдХрд░ें।

Strong Password Examples:

  • рдХрдордЬोрд░ рдкाрд╕рд╡рд░्рдб: 123456, india2020, myname
  • рдордЬрдмूрдд рдкाрд╕рд╡рд░्рдб: @Shiv#2025Safe, M!ndY_92@Secure

ЁЯФР рдкाрд╕рд╡рд░्рдб рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдХे рдЙрдкाрдп:

  • рд╕рднी рдЕрдХाрдЙंрдЯ рдХे рд▓िрдП рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рдкाрд╕рд╡рд░्рдб рд░рдЦें।
  • рдкाрд╕рд╡рд░्рдб рдХो рдиोрдЯрдмुрдХ рдпा рдл़ोрди рдоें рди рд╕ेрд╡ рдХрд░ें।
  • рд╣рд░ 3-6 рдорд╣ीрдиे рдоें рдкाрд╕рд╡рд░्рдб рдмрджрд▓ें।
  • рдкाрд╕рд╡рд░्рдб рдоैрдиेрдЬрд░ рдЬैрд╕े LastPass, Bitwarden рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдХрд░ें।

3.       рдПंрдЯीрд╡ाрдпрд░рд╕ рдХ्рдпा рд╣ोрддा рд╣ै рдФрд░ рдХैрд╕े рдХाрдо рдХрд░рддा рд╣ै? | What is Antivirus in Hindi
Antivirus Image

Antivirus Software рдПрдХ рдк्рд░рдХाрд░ рдХा рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдЯूрд▓ рд╣ै рдЬो рдХंрдк्рдпूрдЯрд░ рдпा рдоोрдмाрдЗрд▓ рдХो рд╡ाрдпрд░рд╕, рдЯ्рд░ोрдЬрди, рд╕्рдкाрдпрд╡ेрдпрд░, рд░ैрдирд╕рдорд╡ेрдпрд░ рдФрд░ рдЕрди्рдп рдЦрддрд░рдиाрдХ рдк्рд░ोрдЧ्рд░ाрдо рд╕े рд╕ुрд░рдХ्рд╖िрдд рд░рдЦрддा рд╣ै।

ЁЯжа рд╡ाрдпрд░рд╕ рдХ्рдпा рд╣ोрддा рд╣ै?

рд╡ाрдпрд░рд╕ рдПрдХ рдРрд╕ा рдк्рд░ोрдЧ्рд░ाрдо рд╣ै рдЬो рдХिрд╕ी рд╕िрд╕्рдЯрдо рдоें рдЬाрдХрд░ рдЙрд╕рдХी рдлाрдЗрд▓्рд╕ рдХो рдЦрд░ाрдм рдХрд░рддा рд╣ै, рд╕िрд╕्рдЯрдо рдХो рд╕्рд▓ो рдХрд░рддा рд╣ै рдпा рдбाрдЯा рдЪुрд░ा рд╕рдХрддा рд╣ै।

⚙️ рдПंрдЯीрд╡ाрдпрд░рд╕ рдХैрд╕े рдХाрдо рдХрд░рддा рд╣ै?

  • рд╕िрд╕्рдЯрдо рдоें рд╣рд░ рдл़ाрдЗрд▓ рдФрд░ рд╕ॉрдл़्рдЯрд╡ेрдпрд░ рдХो рд╕्рдХैрди рдХрд░рддा рд╣ै।
  • рд╕ंрджिрдЧ्рдз рдпा рд╣ाрдиिрдХाрд░рдХ рдк्рд░ोрдЧ्рд░ाрдо рдХो рдкрд╣рдЪाрди рдХрд░ рдЙрд╕े рдм्рд▓ॉрдХ рдХрд░рддा рд╣ै।
  • рдХुрдЫ рдПंрдЯीрд╡ाрдпрд░рд╕ рд░ीрдпрд▓ рдЯाрдЗрдо рдоें рдЖрдкрдХी рдм्рд░ाрдЙрдЬ़िंрдЧ рдХो рднी рд╕ुрд░рдХ्рд╖िрдд рд░рдЦрддे рд╣ैं।
  • рд╡ाрдпрд░рд╕ рдоिрд▓рдиे рдкрд░ рдЙрд╕े рдбिрд▓ीрдЯ рдпा "рдХ्рд╡ाрд░ंрдЯाрдЗрди" (рдЕрд▓рдЧ рдлोрд▓्рдбрд░) рдоें рд░рдЦрддे рд╣ैं।

ЁЯФН рдк्рд░рдоुрдЦ рдПंрдЯीрд╡ाрдпрд░рд╕ рд╕ॉрдл़्рдЯрд╡ेрдпрд░:

  • Quick Heal
  • Kaspersky
  • Norton
  • Bitdefender
  • McAfee
  • Avast

ЁЯУМ рдПंрдЯीрд╡ाрдпрд░рд╕ рдЗрд╕्рддेрдоाрд▓ рдХрд░рдиे рдХे рдЯिрдк्рд╕:

  • рд╣рдоेрд╢ा рд▓ाрдЗрд╕ेंрд╕ рдк्рд░ाрдк्рдд (рдкेрдб) рдПंрдЯीрд╡ाрдпрд░рд╕ рд╕ॉрдл़्рдЯрд╡ेрдпрд░ рдЗрд╕्рддेрдоाрд▓ рдХрд░ें।
  • рдиिрдпрдоिрдд рд░ूрдк рд╕े рдЕрдкрдбेрдЯ рдХрд░рддे рд░рд╣ें।
  • рдкाрдпрд░ेрдЯेрдб рдпा рдл्рд░ी рдПंрдЯीрд╡ाрдпрд░рд╕ рд╕े рдмрдЪें рдХ्рдпोंрдХि рд╡े рдкूрд░ी рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдирд╣ीं рджेрддे।
  • рд╕рдордп-рд╕рдордп рдкрд░ рдХंрдк्рдпूрдЯрд░ рд╕्рдХैрди рдХрд░рддे рд░рд╣ें।

ЁЯУ▓ рд╕ाрдЗрдмрд░ рдХ्рд░ाрдЗрдо рдХे рд░िрдпрд▓ рдЙрджाрд╣рд░рдг рдФрд░ рдк्рд░рднाрд╡

рдЖрдЬрдХрд▓ рдЖрдк рд░ोрдЬ़ाрдиा рд╕рдоाрдЪाрд░ों рдоें рдкрдв़рддे рд╣ोंрдЧे рдХि рдХैрд╕े рдХिрд╕ी рд╡्рдпрдХ्рддि рдХा рдмैंрдХ рдЦाрддा рдЦाрд▓ी рд╣ो рдЧрдпा рдпा рдХिрд╕ी рдорд╣िрд▓ा рдХी рдлрд░्рдЬी рдк्рд░ोрдлाрдЗрд▓ рдмрдиाрдХрд░ рдЙрд╕े рдкрд░ेрд╢ाрди рдХिрдпा рдЧрдпा। рдпे рд╕рдм рд╕ाрдЗрдмрд░ рдЕрдкрд░ाрдз рдХे рдЙрджाрд╣рд░рдг рд╣ैं। рднाрд░рдд рдоें рд╣рд░ рд╕ाрд▓ рд▓ाрдЦों рд╕ाрдЗрдмрд░ рдЕрдкрд░ाрдз рджрд░्рдЬ рд╣ोрддे рд╣ैं, рдЬिрдирдоें рд╕े рдЕрдзिрдХांрд╢ рдоें рдЖрдо рд▓ोрдЧ рд╢िрдХाрд░ рдмрдирддे рд╣ैं, рдХ्рдпोंрдХि рдЙрди्рд╣ें рдбिрдЬिрдЯрд▓ рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдХी рдкрд░्рдпाрдк्рдд рдЬाрдирдХाрд░ी рдирд╣ीं рд╣ोрддी।

рдЙрджाрд╣рд░рдг:

  1. рдХिрд╕ी рдХो рдл़ोрди рдХॉрд▓ рдЖрддी рд╣ै рдФрд░ рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै рдХि рдЖрдкрдХे KYC рдЕрдкрдбेрдЯ рдирд╣ीं рд╣ुрдЖ, рд▓िंрдХ рднेрдЬा рдЬाрддा рд╣ै рдФрд░ рд╡рд╣ рдХ्рд▓िрдХ рдХрд░рддे рд╣ी рдкैрд╕ा рдХрдЯ рдЬाрддा рд╣ै।
  2. рд╕ोрд╢рд▓ рдоीрдбिрдпा рдкрд░ рдирдХрд▓ी рдк्рд░ोрдлाрдЗрд▓ рдмрдиाрдХрд░ рдЕрд╢्рд▓ीрд▓ рдоैрд╕ेрдЬ рднेрдЬрдиा।

ЁЯОп рдЗрд╕ीрд▓िрдП рдЬाрдЧрд░ूрдХрддा рдмेрд╣рдж рдЬрд░ूрд░ी рд╣ै:

рд╕рд░рдХाрд░ рдФрд░ рдХрдИ рдПрдЬेंрд╕िрдпां рдЕрдм рд╕ाрдЗрдмрд░ рд╣ेрд▓्рдкрд▓ाрдЗрди (рдЬैрд╕े 1930) рд╢ुрд░ू рдХрд░ рдЪुрдХी рд╣ैं, рдЬрд╣ां рдЖрдк рдлौрд░рди рд╢िрдХाрдпрдд рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं।


ЁЯФР рдкाрд╕рд╡рд░्рдб рд╕े рдЬुрдб़ी рдФрд░ рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдмाрддें

рдкाрд╕рд╡рд░्рдб рд╕िрд░्рдл рдПрдХ рд▓ॉрдХ рдирд╣ीं рд╣ै, рдпрд╣ рдЖрдкрдХी рдСрдирд▓ाрдЗрди рдкрд╣рдЪाрди рдХी рдЪाрдмी рд╣ै। рдХрдИ рд▓ोрдЧ рдпрд╣ рд╕ोрдЪрдХрд░ рдкाрд╕рд╡рд░्рдб рдЖрд╕ाрди рд░рдЦрддे рд╣ैं рдХि рдЙрди्рд╣ें рдпाрдж рд░рдЦрдиे рдоें рдЖрд╕ाрдиी рд╣ो, рд▓ेрдХिрди рдпрд╣ी рд▓ाрдкрд░рд╡ाрд╣ी рдЙрдирдХे рдЦाрддों рдХो рдЬोрдЦिрдо рдоें рдбाрд▓ рджेрддी рд╣ै।

ЁЯУМ рдкाрд╕рд╡рд░्рдб рдмрдиाрддे рд╕рдордп рдз्рдпाрди рд░рдЦें:

  • рдХिрд╕ी рд╢рдм्рджрдХोрд╢ рдоें рдоिрд▓рдиे рд╡ाрд▓ा рдЖрдо рд╢рдм्рдж рди рд░рдЦें।
  • рд▓рдЧाрддाрд░ рджोрд╣рд░ाрдП рдЬाрдиे рд╡ाрд▓े рдЕрдХ्рд╖рд░ рди рд░рдЦें (рдЬैрд╕े aaaa, 1111)
  • рдЕрдкрдиे рдоोрдмाрдЗрд▓ рдиंрдмрд░, рдЬрди्рдорджिрди, рдпा рдмрдЪ्рдЪे рдХे рдиाрдо рд╕े рдЬुрдб़ा рдкाрд╕рд╡рд░्рдб рди рд░рдЦेंрдпे рд╕ोрд╢рд▓ рдоीрдбिрдпा рд╕े рдЖрд╕ाрдиी рд╕े рдкрддा рдЪрд▓ рд╕рдХрддे рд╣ैं।

ЁЯЫа️ рдкाрд╕рд╡рд░्рдб рдоैрдиेрдЬрд░ рдХ्рдпों рдЬрд░ूрд░ी рд╣ै?

рдЖрдк рд╣рд░ рдк्рд▓ेрдЯрдл़ॉрд░्рдо рдХा рдкाрд╕рд╡рд░्рдб рдЕрд▓рдЧ рд░рдЦें, рдпे рд╕рд▓ाрд╣ рддो рдЕрдЪ्рдЫी рд╣ै, рд▓ेрдХिрди рдпाрдж рд░рдЦрдиा рдоुрд╢्рдХिрд▓ рд╣ै। рдЗрд╕рд▓िрдП рдЖрдкPassword Manager” рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं, рдЬो рдЖрдкрдХे рд╕рднी рдкाрд╕рд╡рд░्рдб рдХो рдПрди्рдХ्рд░िрдк्рдЯेрдб рд░ूрдк рдоें рд╕ेрд╡ рдХрд░рддा рд╣ै।


ЁЯТб рдПंрдЯीрд╡ाрдпрд░рд╕ рдХे рдЕрддिрд░िрдХ्рдд рд▓ाрдн

рдмрд╣ुрдд рд╕े рд▓ोрдЧ рд╕ोрдЪрддे рд╣ैं рдХि рдПंрдЯीрд╡ाрдпрд░рд╕ рд╕िрд░्рдл рд╡ाрдпрд░рд╕ рд╣рдЯाрдиे рдХे рд▓िрдП рд╣ोрддा рд╣ै, рд▓ेрдХिрди рдЖрдЬрдХрд▓ рдХे рдПрдбрд╡ांрд╕्рдб рдПंрдЯीрд╡ाрдпрд░рд╕ рд╕ॉрдл़्рдЯрд╡ेрдпрд░ рдХрдИ рдФрд░ рд╕ुрд╡िрдзाрдПँ рднी рджेрддे рд╣ैं:

ЁЯЫб️ рдЕрддिрд░िрдХ्рдд рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рд╡िрд╢ेрд╖рддाрдПं:

  • Firewall рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा: рдЕрдирдзिрдХृрдд рдиेрдЯрд╡рд░्рдХ рдПрдХ्рд╕ेрд╕ рдХो рд░ोрдХрддा рд╣ै।
  • Web Protection: рдЖрдкрдХो рдирдХрд▓ी рд╡ेрдмрд╕ाрдЗрдЯ рдЦोрд▓рдиे рд╕े рдкрд╣рд▓े рд╣ी рдЪेрддाрд╡рдиी рджेрддा рд╣ै।
  • Parental Control: рдмрдЪ्рдЪों рдХो рдЕрдиुрдкрдпुрдХ्рдд рдХंрдЯेंрдЯ рд╕े рдмрдЪाрддा рд╣ै।
  • Email Scan: рдИрдоेрд▓ рдЕрдЯैрдЪрдоेंрдЯ рдХो рд╕्рдХैрди рдХрд░рддा рд╣ै।

ЁЯУЙ рдмिрдиा рдПंрдЯीрд╡ाрдпрд░рд╕ рдХे рдиुрдХрд╕ाрди:

  • рдХंрдк्рдпूрдЯрд░ рд╕्рд▓ो рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै
  • рдбेрдЯा рдЪोрд░ी рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै
  • Webcam рдФрд░ Microphone рд╕े рдЬाрд╕ूрд╕ी рд╣ो рд╕рдХрддी рд╣ै
  • рдмैंрдХिंрдЧ рдзोрдЦाрдзрдб़ी рдХा рдЦрддрд░ा

ЁЯФР рднрд╡िрд╖्рдп рдоें рд╕ाрдЗрдмрд░ рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдХा рдорд╣рдд्рд╡

рдЬैрд╕े-рдЬैрд╕े рд╣рдо AI, IoT, рдФрд░ Cloud Computing рдХी рдУрд░ рдмрдв़ рд░рд╣े рд╣ैं, рд╡ैрд╕े-рд╡ैрд╕े рд╕ाрдЗрдмрд░ рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдХा рдорд╣рдд्рд╡ рдФрд░ рднी рдмрдв़рддा рдЬा рд░рд╣ा рд╣ै। рдЖрдиे рд╡ाрд▓े рд╕рдордп рдоें:

  • рд╣рд░ рд╡्рдпрдХ्рддि рдХो Digital Hygiene рд╕िрдЦाрдпा рдЬाрдПрдЧा।
  • рд╕्рдХूрд▓ों рдоें рд╕ाрдЗрдмрд░ рд╕ेрдл्рдЯी рд╡िрд╖рдп рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ोрдЧा।
  • рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдпों рдХो рдЧ्рд░ाрд╣рдХों рдХा рдбेрдЯा рдмрдЪाрдиे рдХे рд▓िрдП рдЬ़िрдо्рдоेрджाрд░ рдард╣рд░ाрдпा рдЬाрдПрдЧा।

ЁЯФЪ рдЕंрддिрдо рдиिрд╖्рдХрд░्рд╖ (Conclusion)

Cyber Security рд╕िрд░्рдл рдЯेрдХ्рдиिрдХрд▓ рд▓ोрдЧों рдХे рд▓िрдП рдирд╣ीं рд╣ै, рдмрд▓्рдХि рд╣рд░ рдЙрд╕ рд╡्рдпрдХ्рддि рдХे рд▓िрдП рдЬрд░ूрд░ी рд╣ै рдЬो рдоोрдмाрдЗрд▓ рдпा рдЗंрдЯрд░рдиेрдЯ рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдХрд░рддा рд╣ै। рдЪाрд╣े рдЖрдк рдЫाрдд्рд░ рд╣ों, рдЧृрд╣िрдгी рд╣ों рдпा рд╡्рдпाрдкाрд░ीрдЖрдкрдХा рдмैंрдХ рдЦाрддा, рд╕ोрд╢рд▓ рдоीрдбिрдпा рдк्рд░ोрдлाрдЗрд▓ рдФрд░ рдоोрдмाрдЗрд▓ рдбेрдЯा рд╕ुрд░рдХ्рд╖िрдд рд░рд╣рдиा рдЪाрд╣िрдП।

рдпрджि рдЖрдк рдЗрди рддीрди рдЪीрдЬों рдХा рдз्рдпाрди рд░рдЦें:

  1. рд╕ुрд░рдХ्рд╖िрдд рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдЕрдкрдиाрдПं (рд╕ंрджिрдЧ्рдз рд▓िंрдХ/рдРрдк्рд╕ рд╕े рдмрдЪें)
  2. рдордЬрдмूрдд рдкाрд╕рд╡рд░्рдб рдмрдиाрдПं рдФрд░ рд╕рдордп-рд╕рдордп рдкрд░ рдмрджрд▓ें
  3. рд╕िрд╕्рдЯрдо рдоें рдЕрдЪ्рдЫा рдПंрдЯीрд╡ाрдпрд░рд╕ рдЗंрд╕्рдЯॉрд▓ рдХрд░ें

рддो рдЖрдк 90% рд╕ाрдЗрдмрд░ рдЦрддрд░ों рд╕े рдЕрдкрдиे рдЖрдкрдХो рдмрдЪा рд╕рдХрддे рд╣ैं।


"рдЬाрдирдХाрд░ी рд╣ी рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рд╣ै – рдЖрдЬ рд╕ीрдЦें, рдХрд▓ рдмрдЪें!"

ЁЯУМ рдЕрд╕्рд╡ीрдХрд░рдг (Disclaimer)

рдЗрд╕ рдм्рд▓ॉрдЧ рдоें рджी рдЧрдИ рдЬाрдирдХाрд░ी рдХेрд╡рд▓ рд╢ैрдХ्рд╖рдгिрдХ рдФрд░ рд╕ाрдоाрди्рдп рдЬ्рдЮाрди рдХे рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╕े рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХी рдЧрдИ рд╣ै। рдЗрд╕рдоें рдЙрдкрдпोрдЧ рдХिрдП рдЧрдП рдХुрдЫ рд╢рдм्рдж рдФрд░ рдкैрд░ाрдЧ्рд░ाрдл ChatGPT рдЬैрд╕े рдПрдЖрдИ рдЖрдзाрд░िрдд рдк्рд▓ेрдЯрдлाрд░्рдо рдХी рд╕рд╣ाрдпрддा рд╕े рддैрдпाрд░ рдХिрдП рдЧрдП рд╣ैं। рд▓ेрдЦ рдоें рдк्рд░рдпुрдХ्рдд рдЪिрдд्рд░, рдЧ्рд░ाрдл़िрдХ्рд╕ рдпा рдбिрдЬ़ाрдЗрди Canva Pro рдЬैрд╕े рдбिрдЬ़ाрдЗрдиिंрдЧ рдЯूрд▓्рд╕ рдХी рд╕рд╣ाрдпрддा рд╕े рдмрдиाрдП рдЧрдП рд╣ैं।

рд╣рдо рдкूрд░ी рд╕ाрд╡рдзाрдиी рдХे рд╕ाрде рддрде्рдп рдФрд░ рдЬाрдирдХाрд░ी рджेрдиे рдХा рдк्рд░рдпाрд╕ рдХрд░рддे рд╣ैं, рд▓ेрдХिрди рдЗрд╕ рдм्рд▓ॉрдЧ рдХी рд╕ाрдордЧ्рд░ी рд╕े рдЙрдд्рдкрди्рди рдХिрд╕ी рднी рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рд╣ाрдиि рдпा рдиुрдХрд╕ाрди рдХे рд▓िрдП рд▓ेрдЦрдХ рдпा рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рдЬिрдо्рдоेрджाрд░ рдирд╣ीं рд╣ोंрдЧे। рдХृрдкрдпा рдХिрд╕ी рднी рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдиिрд░्рдгрдп рд╕े рдкрд╣рд▓े рд╡िрд╢ेрд╖рдЬ्рдЮ рдХी рд╕рд▓ाрд╣ рдЕрд╡рд╢्рдп рд▓ें।

 

рдЯिрдк्рдкрдгिрдпाँ

рдЗрд╕ рдм्рд▓ॉрдЧ рд╕े рд▓ोрдХрдк्рд░िрдп рдкोрд╕्рдЯ

рдХрдо्рдк्рдпूрдЯрд░ рдХा рдЗрддिрд╣ाрд╕ – рдЬाрдиिрдП рдк्рд░ाрд░ंрдн рд╕े рд▓ेрдХрд░ рдЖрдзुрдиिрдХ рдпुрдЧ рддрдХ рдХी рдпाрдд्рд░ा

рдХंрдк्рдпूрдЯрд░ рдЗрдирдкुрдЯ рдФрд░ рдЖрдЙрдЯрдкुрдЯ рдбिрд╡ाрдЗрд╕ेрд╕ – рдкूрд░ी рдЬाрдирдХाрд░ी рд╣िंрджी рдоें

ЁЯз╛ GST рдХ्рдпों рдЬрд░ूрд░ी рд╣ै рдФрд░ рдХिрди рд▓ोрдЧों рдХे рд▓िрдП рдЬрд░ूрд░ी рд╣ै?